Η μόδα των διαιτών με αποκλεισμό της γλουτένης.

Τα τελευταία χρόνια η δίαιτα χωρίς γλουτένη αποτελεί μία από τις διαδεδομένες διατροφικές τάσεις στην Ευρώπη, που αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς.

Αφορμή για τη νέα αυτή τάση ήταν κάποια δημοσιεύματα, τα οποία ανέφεραν μια νέα διαταραχή που σχετίζεται με την κατανάλωση γλουτένης, αλλά δεν οφείλετε στη νόσο της κοιλιοκάκης. Η ευαισθησία στη γλουτένη είναι μία διαταραχή που προκαλείται ύστερα από την κατανάλωση προϊόντων με γλουτένη, στις περιπτώσεις όπου η διάγνωση κοιλιοκάκης έχει αποκλειστεί.

Διαταραχή από την κατανάλωση γλουτένης. Μπορεί να προκληθεί από:

• Αλλεργία στη γλουτένη σίτου
• Δυσανεξία στη γλουτένη / Κοιλιοκάκη
• Ευαισθησία στη γλουτένη μη οφειλόμενη στην κοιλιοκάκη

Η θεραπεία περιλαμβάνει τον αποκλεισμό του σιταριού και/ή και άλλων δημητριακών καρπών από τη δίαιτα.

Δυσανεξία στη γλουτένη, ή αλλιώς Κοιλιοκάκη:

Η νόσος της κοιλιοκάκης δεν αποτελεί τροφική αλλεργία, αλλά ασθένεια. Χαρακτηριστικό της νόσου είναι η αδυναμία του βλεννογόνου του εντέρου να διασπάσει και να απορροφήσει τη γλουτένη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υφίστανται βλάβες, οι οποίες χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσουν σε πραγματικά σοβαρές επιπλοκές. Γαστρεντερολογικά συμπτώματα, όπως μετεωρισμός και οι διαταραχές των κενώσεων, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου. Ωστόσο, μόνο 1-2% του πληθυσμού παγκοσμίως πάσχει από δυσανεξία στη γλουτένη.

Ευαισθησία στη γλουτένη

Η ευαισθησία στη γλουτένη προκαλεί παρόμοια συμπτώματα με την κοιλιοκάκη στο γαστρεντερικό, αλλά και συμπτώματα εκτός του γαστρεντερικού συστήματος, όπως ημικρανίες και πονοκέφαλοι, σύγχυση, κόπωση, μουδιάσματα, μυοσκελετικοί πόνοι, έκζεμα κ.α. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν μόνο τα μη γαστρεντερικά συμπτώματα. Χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι η εξαφάνιση των συμπτωμάτων με δίαιτα που δεν περιλαμβάνει γλουτένη κι επανεμφάνισή τους με την επανεισαγωγή της γλουτένης στο διαιτολόγιο. Πληθώρα μελετών έχουν δείξει πως η ευαισθησία στη γλουτένη είναι 6-10 φορές πιο συχνή από την κοιλιοκάκη. Πολλοί ερευνητές θεωρούν την ευαισθησία στην γλουτένη μια νευρολογική ασθένεια και την συσχετίζουν με χρόνιες νευρολογικές παθήσεις όπως Πάρκινσον και Σκλήρυνση κατά Πλάκας .

Τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη.

Τα σιτηρά που περιέχουν γλουτένη και πρέπει να αποφεύγονται στην δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη.

Το Σιτάρι είναι η βάση των περισσότερων τροφίμων που περιέχουν γλουτένη. Αυτά είναι τα

• Ψωμί
• Δημητριακά
• Ζυμαρικά
• Κέικ
• Μπισκότα και διάφορα σνακ
• Αρτοσκευάσματα

Πρέπει επίσης να αποφευχθούν και άλλα προϊόντα όπως τα:

• Σιμιγδάλι (σκληρό σιτάρι),
• Μονόκοκκο σιτάρι
• Δίκοκκο σιτάρι (ή αλλιώς Ζέα)
• Ντίνκελ
• Πλιγούρι
• Παράγωγα σίτου (φύτρο σίτου, πίτουρο σίτου, ολόκληρο και σπασμένο σιτάρι)

Τα προιόντα που προέρχονται από το κριθάρι:

• Βύνη κριθαριού
• Σιρόπι βύνης
• Εκχύλισμα βύνης
• Αρτύματα βύνης
• Μπύρα (αν και πλέον στην αγορά υπάρχει και μπύρα χαμηλής περιεκτικότητας σε γλουτένη)

Τρόφιμα που δεν περιέχουν γλουτένη.

Από τα φυτικά τρόφιμα και συγκεκριμένα τα σιτηρά που δεν περιέχουν γλουτένη και επιτρέπονται είναι τα:

• Καλαμπόκι
• Ρύζι
• Πατάτα
• Ψευδο-σιτηρά (φαγόπυρο, η κινόα και ο αμάραντος)
• Σόργο και Φόνιο (δημητριακά της Ασίας και της Αφρικής)
• Τεφ (δημητριακό της Αιθιοπίας)
• Κεχρί
• Λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ξηροί καρποί και άλλα φυτικά τρόφιμα (ταπιόκα, σόγια, ρίζες ή καλλιέργειες ριζών, φυτικά έλαια)
• Ζωικά τρόφιμα (γάλα και τα παράγωγά του, κρέας, αυγό, βούτυρο)

Εν κατακλείδι, στις περιπτώσεις και μόνο που απαιτείτε αποφυγή της γλουτένης πρέπει να αποφευχθούν τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη. Ωστόσο, να τονίσουμε ότι υπάρχει πληθώρα άλλων φυτικών και ζωικών τροφίμων που επιτρέπονται, όπως τα ψάρια, τα πουλερικά και τα κρέατα, καθώς και τα φρούτα και τα λαχανικά. Το ρύζι, το καλαμπόκι και οι πατάτες χρησιμοποιούνται ευρέως ως υποκατάστατα των σιτηρών που περιέχουν γλουτένη. Ένας αριθμός θρεπτικών σπόρων, τα όσπρια (φακή, φασόλια, ρεβίθια), προσφέρουν αυξημένη ποικιλία, βελτιωμένη γευστικότητα και υψηλή θρεπτική ποιότητα για την δίαιτα χωρίς γλουτένη. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η γκάμα και των επεξεργασμένων προϊόντων χωρίς γλουτένη καθώς έχουν προταθεί στην αγορά ψωμιά, μπισκότα και ζυμαρικά που παράγονται από συστατικά που δεν περιέχουν γλουτένη και πρόσθετα τροφίμων. Τέλος, οι ασθενείς με κοιλιοκάκη πρέπει να δώσουν προσοχή στις κρυφές πηγές γλουτένης. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείτε η εκμάθηση ανάγνωσης ετικέτας τροφίμων, προς αναζήτηση λέξεων όπως άμυλο σίτου, πίτουρο σίτου, αλεύρι graham, καμούτ (kamut) και υδρολυμένη πρωτεΐνη σίτου.